مدیریت | عضویت امروز: ۱۴۰۰ چهارشنبه ۳۱ شهريور
نشست هنرمتعالی

  



مشروح اخــــبار
ارسال به دوستان  نسخه چاپی
به همت اداره هنر و رسانه:
  سینمای مستند عاشورایی با نگاهی به فیلم مستند اربعین
نمایش و نقد مستند «سفر به اعماق زمین» با موضوع حضور روحانیت در پیاده‌روی اربعین حسینی و با حضور سید احمد میراحسان، منتقد سینما، پنج‌شنبه 6 آذرماه در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی واقع در چهارراه خسروی برگزار گردید
سی هفتمین نشست هنرمتعالی درباره مستند «سفر به اعماق زمین» ساخته‌ی آقای مسعود زارعیان و در مورد طلبه‌ای است که با حرکت عظیم مردم در اربعین حسینی به سمت حرم سیدالشهداء همراه شده است. پس از پخش فیلم، منتقد برنامه، آقای میراحسان، صحبت‌های خود را با ارائه توضیحاتی پیرامون انواع مستندها از لحاظ ساختاری شروع کرده و بیان داشت: ما می‌بینیم تحولاتی که در عصر تکنولوژی رخ داده است، تقسیم‌بندی‌های گذشته را دستخوش تغییر نموده و لذا ما ناگزیریم که موضع مستقل خود را داشته باشیم. میراحسان با اشاره به مرکزیت روایت فیلم، گفت: در ساخت مستندهای ارتباطی و مذهبی گاهی مجبور هستیم موضع مستقل خود را داشته باشیم. میراحسان با اشاره به مرکزیت روایت فیلم، گفت: در ساخت مستندهای ارتباطی و مذهبی گاهی مجبور هستیم موضع مستقل خود را داشته باشیم. وی، سبک ساخت فیلم را به گونه‌ای دانست که می‌توان خود را در موقعیت آن تصور کرد و عنوان داشت: رویداد اربعین در این فیلم به قدری انرژی مضاعف به مخاطب منتقل می‌کند که می‌توان خود را در جمع راهپیمایان اربعین تصور کرد. این منتقد سینما در رابطه با ساختارگرایی سینما اظهار کرد: اگر بنا باشد براساس نگاه بیگلی کونز، تقسیم‌بندی جدیدی را در رابطه با دوران ساختارگرایی سینما پیشنهاد کنیم، بر مبنای الگوها و ساخت‌های حاضر، به نتیجه‌ی قاطعی دست پیدا نمی‌کنیم، زیرا شاهد یک مستند ایدئولوژیک هستیم. وی با اشاره به درهم‌آمیختگی جهان فردی، خاطرنشان کرد: گفتگوهای طرفین حاضر در فیلم موجب تولید مستندی تأثیر گذار شده است که احساسات دو طرف گفتگو به بینندگان این فیلم منتقل شده و با ژرف‌ترین روحیات انسان‌ها درهم‌آمیخته شده است، این مهم از نکات مثبت فیلم به شمار می‌رود. میراحسان در رابطه با محتوای شخصیت و سبک اجرای افراد حاضر در فیلم، بیان داشت: در طول فیلم با فردی روحانی مواجه می‌شویم که حالت غیررسمی و شوخ‌طبعی دارد و طبیعی بودن آنان به دلیل انتخاب و انعکاس لحظات خاص در این فیلم است. وی افزود: در میانه‌ی فیلم شاهد هستیم یک روحانی که ایرانی به شمار نمی‌رود با مراجعه به استراحتگاه ایرانیان، از کودکی می‌گوید که سال گذشته در حرکت پیاده بسوی کربلای معلا به دلیل این‌که پدرش به او اجازه‌ی پیوستن به راهپیمایان را نمی‌داده، گریه کرده و شاید بتوان گفت مؤثرترین بخش فیلم این لحظات باشد. این منتقد سینما با بیان این‌که این مستند، فعالیت یک طلبه است که توانسته با مردم ارتباط بگیرد، اظهار داشت: هیچ ادعایی مبنی بر خوب بودن مستند وجود ندارد و این مستند، تنها برنامه‌ای از یک طلبه بود که توانست با یک دوربین در آن موقعیت حاضر شده و با مردم ارتباط بگیرد، اما باید گفت این مستند بدون هدف مشخص و یا پژوهش قبلی تهیه و تولید شده است. وی در مورد مستندسازی در زمینه‌ی اربعین حسینی گفت: این واقعه به خودی خود آن‌قدر دارای انرژی است که کافی است ما دوربین را روشن کرده و وارد جمع راهپیمایان شویم. آن‌چه که ضبط می‌کنیم، قطعاً روی بیننده تأثیرگذار خواهد بود. همین که جمعیت را ببینیم و حس کنیم که جمعیت هر لحظه به کربلا نزدیک‌تر می‌شوند، برانگیخته خواهیم شد. این مسائل همه به رویداد مربوط است. اما کارگردان هم قطعاً انتخاب‌هایی دارد و این انتخاب‌ها تأثیرات خاص خودش را دارد. لذا انتخاب نقش اصلی فیلم بسیار مهم است و در کیفیت برانگیختن مخاطب مؤثر می‌باشد. انتخاب گفت‌وگوها نیز نکته مهمی است که به نظر من، یکی از نقاط مثبت این مستند، همین می‌تواند باشد. در گذشته و در مستندهای مشاهده‌گر این گفت‌وگوها یک امر منفی به حساب می‌آمد، ولی با تحولاتی که در سینمای مستند بوجود آمد، کارگردان این امکان را پیدا می‌کند که در هر نقطه از فیلم به یک گفتگوی کاملاً نظری بپردازد. این منتقد سینما اضافه کرد: امروزه پروژه‌ی مستندنگاری عاشورا باید به عنوان یک کتاب در دانشکده‌های سینمایی کشور دنبال شود تا بتوان جنبش‌های عمومی را در میان مردم نمایان کرد. ایشان گره‌خوردگی فیلم با سیاست را از دیگر ویژگی‌های این فیلم بیان کرده و افزود: مستند، امر دین و سیاست را از هم جدا نکرده است و ما می‌بینیم در آن عاشورا با رخداد مهم زندگی ایرانیان یعنی انقلاب اسلامی و رهبر این حرکت گره خورده است. گواه این مدعا ابراز علاقه‌ی نقش اصلی فیلم به امام(ره) و این‌که خود را فرزند ایشان می‌داند، می‌باشد. هرچند فیلم خیلی ساده پیش می‌رود، اما کم‌کم محتوای خود را به مخاطب عرضه می‌کند. ایشان افزودند: اخیراً در مورد عاشورا فیلم‌های زیادی ساخته شده است و هم‌چنین مستندهایی که توانسته‌اند گوشه‌هایی از آداب و رسوم اقوام مختلف را در مورد عاشورا به نمایش درآورند. در این میان دفاع مقدس هم توانست زمینه‌هایی برای حضور و ذکر عاشورا بوجود آورد. اما در هیچ‌کدام از این ساخته‌ها ذهن خلاق وجود ندارد که معرفت واقعه‌ی کربلا را به زبان سینما به خورد تماشاچیان بدهد. کدام فیلم یا مستندی که ما ساخته‌ایم در مورد هستی‌شناسی اسلامی بوده است؟! کدام فیلم شالوده‌ی فکری‌اش عاشورا بوده است؟! من که کارم سینما است چنین چیزی ندیده‌ام! فیلمی آن‌چنان که یک فقیه به عاشورا نگاه کرده باشد نداریم. این معضل بزرگی است. در ادامه آقای زارعیان، تهیه‌کننده و کارگردان مستند پخش شده از نقش علماء و طلبه‌ها در این زمینه سؤال پرسیدند و خواستار ارائه توضیحاتی پیرامون چگونگی همکاری و ورود این قشر به صحنه تصویر و سینما شدند که آقای میراحسان چنین پاسخ گفتند: سینماگر که نمی‌تواند مجتهد شود، باید از سرچشمه علم استفاده کند، یعنی فقیه و مجتهد. لذا کمک اصلی اجتهاد صحیح است. حرف‌هایی که در قالب مقاله می‌آید فایده‌ای ندارد. ما نیاز به رویکرد داریم. بالاخره امروز ابزاری به نام سینما وجود دارد و روحانیت مجبور است که به زبان امروزی سخن بگوید و گرنه بدهکار خواهد بود. ما می‌توانیم ذهنیت غربی را نقد کنیم. دانش‌آموختگان ما به خوبی می‌توانند در مورد فلسفه غرب بحث و نقد کنند. اما خودمان چه داریم؟ نظریه‌پرداز اسلامی مستقلی که بتواند در قلمرو مستند و در رابطه با عاشورا بنیاد نظری ایجاد کند کجاست؟ وقتی رویکرد نداریم و وقتی راه‌های درست تحقیق علمی را نمی‌دانیم، در نتیجه نمی‌توانیم فیلمی بسازیم که دنیا یا حداقل شیعیان را تکان دهد. به این شیوه نمی‌توان حق عاشورا و اسلام را ادا کرد و دنیا را اداره نمود. درست است که سینمای غرب از ابزارهایی مثل مسائل جنسی و خشونت استفاده می‌کند، اما دلیل اصلی تحکّم و برتری آن‌ها در این زمینه، سازماندهی جامع و ایجاد رویکردهای مناسب بوده است. امروز برخی از عزیزان حوزوی وارد گروه‌های فیلم‌سازی و انجمن‌های مربوطه شده‌اند، اما این یک حرکت حاشیه‌ای و برای پاسخ به نیازهای عمومی بوده است و نه یک حرکت کلی و مشخص که در واقع می‌بایست توسط فقهای ما شروع شود. وی با اشاره به سخن امام خمینی(ره) در مورد سینما که فرموده بودند: «سینما از مظاهر تمدّن است که باید در خدمت تربیت مردم باشد... ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشاء مخالفیم»، فقها را به استفاده از این ابزار دعوت کرده و بیان داشت: این پدیده‌ی خطرناکی را بوجود آورده است. اجتماع اظهار نیاز می‌کند و فقها نه! تأکید می‌کنم، بدون داشتن نظریه‌ی فیلم اسلامی، به هیچ وجه نمی‌توانیم سینما را احاطه و هدایت کنیم. از دستمان خارج می‌شود و در نهایت اصول غربی را حاکم بر خود می‌بینیم و سینمای غرب ما را در بر می‌گیرد. میلیاردها انسان در سراسر جهان با تصاویری که می‌بینند قضاوت می‌کنند و چون صهیونیست‌‌ها این ابزار را بکار گرفته‌اند، مغز همه را از آن‌چه که می‌خواهند پُر می‌کنند. این جهاد روحانیت است.
میراحسان
 میراحسان

میراحسان
 میراحسان

میراحسان
 میراحسان
تاريخ: ۱۳۹۳/۹/۹

کلیه حقوق سایت متعلق به هنر متعالی می باشد.
کپی برداری از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.